Ken je die golf? Een gevoel dat zich het best laat beschrijven als een soort misselijke kwaadheid. Je blik vernauwt, je kaak verstrakt en je zou het liefst letterlijk grommen.

De kleur die ermee geassocieerd wordt is gifgroen. Deze emotie is soms de drijfveer voor onconstructieve acties, en komt regelmatig voor daar waar samengewerkt en geleefd wordt.

Het is een van de meest vervelende emoties die we als mens kennen. Of liever gezegd: het zijn er TWEE! Hoe beter je begrijpt wat hun rol is, hoe minder last je ervan hebt…

Jaloezie en Afgunst

De emoties die aangeduid worden met de woorden jaloezie en afgunst liggen dicht naast elkaar. We halen ze om die reden vaak door elkaar. Ze worden echter veroorzaakt door twee verschillende situaties!

Volgens Webster’s New Collegiate Dictionary refereert het woord Jaloezie (Jealousy) oorspronkelijk meer aan de ene vorm, en het woord Afgunst (Envy) meer aan de andere.(*) Tegenwoordig worden beide woorden zonder onderscheid voor beide vormen gebruikt. In dit blog gaan ik om het verschil duidelijk te maken van de oorspronkelijke betekenis uit.

Wat is het verschil?

De emotie Jaloezie betekent dat je territorium wordt verkleind. Jouw reactie: “Het is niet eerlijk, dat zou ik moeten hebben/doen/zijn/kunnen.”

Oorzaak: Je ervaart een vorm van ongelijke kansen of oneerlijkheid. Iemand krijgt iets wat jou toebehoort, of wat jij vindt dat jou toebehoort. Voorbeelden: De zoon van de baas krijgt die promotie waar jij zo hard voor gewerkt hebt. Je beste vriendin gaat er met je vriend vandoor. Jij bent financieel gedupeerd door een beslissing van de gemeente waar je buurman winst aan behaalt.

Jij wordt – of voelt je – dus overgeslagen, genegeerd, benadeeld, niet gezien.

De emotie Afgunst betekent dat je mogelijkheden worden vergroot. Jouw reactie: “Wow ik wou dat ik dat had/deed/was/kon.”

Deze vorm gaat over je potentieel. Iemand heeft of presteert iets dat je zelf graag zou willen kunnen waarvan je nog niet wist dat het bestond, of hoe jij het zou kunnen bereiken. Bijvoorbeeld: de droomwoning, het ideale gewicht, nieuwe sportrecords, of erkenning.

Door dit voorbeeld te zien word je speelveld vergroot. Dat betekent echter ook dat je hogere verwachtingen van jezelf krijgt – met alle valkuilen die daarbij komen.

Mengvorm van teleurstelling en kwaadheid

Deze gevoelens zijn natuurlijk. Dat wil zeggen: ze horen bij mens zijn. Je kunt ze een tijdje onderdrukken, maar elk gevoel dat je onderdrukt wordt juist groter en ongezonder. Beter is het om te leren ernaar te luisteren en de energie van je emotie in te zetten om op een constructieve manier te bereiken wat je wilt.

Het jaloerse gevoel is een mengvorm van teleurstelling en kwaadheid. De oorsprong ervan begint vaak bij het feit dat je jezelf op de verkeerde manier met anderen vergelijkt, en het moeilijk vind je eigen authentieke zelf en wensen te erkennen.

Om er van af te komen moet je verantwoordelijkheid nemen voor je eigen unieke situatie. Je diepste verlangens naar jezelf en de wereld uit spreken. Dat betekent ook je kwetsbaar opstellen, de dialoog daarover met anderen aangaan en het risico lopen dat je niet altijd helemaal precies krijgt wat je denkt dat je wilt.

En dan bij elke stap de dingen leren die je nodig hebt om je plannen uit te voeren en de grenzen die erbij horen in je leven respecteren. Want op elk front dat je dat nalaat, word je weer vatbaar voor jaloezie!

Jaloezie: Claim je eigen plek onder de zon!

Je natuurlijke gevoel van jaloezie niet erkennen en onderzoeken, maar laten doorsudderen terwijl je afleiding zoekt, staat gelijk aan het eten van die beroemde giftige appel uit het sprookje Sneeuwwitje.

Je vergiftigt je gedachten, je perspectief wordt vernauwd en je moet de hele tijd duurdere accessoires kopen en grotere titels behalen ter compensatie voor je eigen zelfbeeld…

Door jaloezie te erkennen als gevoel/emotie die een legitieme rol stop je met de oorzaak ervan te projecteren op anderen. Je gaat inzien dat je niet ‘Sneeuwwitje’ bent die aangevallen word door een ‘Boze Koningin’ van buiten, maar dat een deel van jouzelf die ‘Boze Koningin’ is die de ‘Sneeuwwitje’ in jezelf wil vergiftigen!

Jaloezie zet je aan om je rechtmatige plaats onder de zon constructief te claimen. Niets meer, niets minder. Zo lang je ontkent dat je jaloers bent, gaat de creatieve energie die je nodig hebt om je eigen plaats in te nemen verloren aan de ontkenning.

Afgunst: Benut je potentieel!

Afgunst erkennen is bekennen naar jezelf dat je op dit moment niet je volledige potentieel en talent effectief benut (of kunt benutten).

Daardoor niet genoeg geld verdient of het resultaat niet behaalt dat jij, op jouw eigen unieke manier, zou kunnen behalen. Je hebt dus iets laten liggen, of je bent ergens geblokkeerd, waar het gaat om het krijgen van informatie en het leren van vaardigheden die je nodig hebt om je doelen te bereiken.

Degene waar je afgunstig naar kijkt, vertegenwoordigt behalve jouw gewenste resultaat, meestal in gedrag of gelopen weg de sleutel die jij nodig hebt. Die persoon heeft namelijk iets goed gedaan om te arriveren waar ze zijn, dat jij als voorbeeld kunt nemen.

Let op: soms ben je afgunstig naar iemand die uiterlijk gezien totaal niet heeft wat jij wilt. Als je iets beter naar diens leven en werk kijkt, herken je toch wel datgene dat jij ook wilt bereiken op een meer symbolische manier.

Volg je authentieke zelf

Deze twee emoties zijn vaak in een vicieuze cirkel verweven met onzekerheid, gebrek aan identiteitsgevoel, perfectionisme en faalangst. Deze vier versterken jaloezie en afgunst, en andersom.

Om zoveel mogelijk gevrijwaard te blijven van deze emoties, moet je altijd actief het beste uit jezelf naar voren halen. Zelf niet bang zijn om fouten te maken en anderen hun fouten vergeven.

Steeds bij jezelf blijven onderzoeken of je alles doet wat je kunt in het zijn wie je echt wilt zijn. Is het nodig actievere stappen te ondernemen in plaats van alleen over je dromen te fantaseren?

Zo lang je jezelf ontkent of voor de gek houdt, blijft het lijken alsof IEDEREEN BEHALVE JIJ krijgt wat hij of zij wil!

De gouden tip om je eigen doel te bereiken:

Geloof dat als een ander het kan, jij het op jouw manier ook kunt.

Blijf niet binnenvetten maar onderzoek hoe iemand waar je afgunstig of jaloers op bent, bereikt heeft wat jij wilt! Kijk wat je van die persoon of situatie kunt leren, of hoe je jouw positie kunt versterken. (Let op: soms betekent dat accepteren dat je ergens anders opnieuw moet beginnen.)

Vaak kom je achter onvermoede mogelijkheden, bijvoorbeeld een opleiding die je kunt volgen. Als het iemand is die ergens in uitblinkt, kun je hem of haar gewoon direct vragen jou te leren hoe ze dat voor elkaar hebben gekregen. Negen van de tien keer krijg je een heel duidelijk antwoord en nog andere hulp ook…

(*)Bron: Linda Kohanov, De kracht van de kudde, bouwen aan sociale intelligentie en visionair leiderschap volgens de weg van het paard (Uitgeverij Bloemendal, 2014). Het was naar aanleiding van mijn commentaar op het concept van dit boek in 2013 dat de emoties Jaloezie en Afgunst door Linda Kohanov zijn toegevoegd aan de emotionele boodschappentabel.

Doe mee aan een Eponaquest Introductiemiddag:

---